Bijdragen van huishoudens, bedrijven en vermogensfondsen vormen slechts een klein deel van de totale inkomsten voor het middelbaar en hoger onderwijs in Nederland. Zo blijkt uit Geven In Nederland 2017 dat in 2015 er voor € 243 miljoen euro filantropisch geld terecht kwam bij doelen op dit terrein. Ter vergelijking, in 2015 gaf de Nederlandse overheid een slordige € 20 miljard uit aan de bekostiging van onderwijs op middelbaar en hoger niveau. Toch vormt filantropie een essentiële bron van inkomsten, vooral als het gaat om innovatieve initiatieven. Bovendien speelt de relatie met donateurs en vrijwilligers een belangrijke rol als het gaat om draagvlak voor scholen en hoger onderwijsinstellingen. Ook ligt het in de verwachting dat met het ‘reparticulieriseren’ van organisaties op dit terrein de rol van particuliere betrokkenheid toe zal nemen. Daarvoor is echter nog wel wat werk te verzetten, omdat overheden, donateurs en onderwijsinstellingen elkaar nog te weinig ontmoeten. Zo bleek tijdens het symposium ‘de rol van filantropie voor onderwijs en onderzoek’, dat op 26 april tijdens de Dag van de Filantropie 2018 werd georganiseerd aan de Vrije Universiteit te Amsterdam.
Relatiebeheer essentieel
Professor Theo Schuyt van het Centrum voor Filantropische Studies sprak over zijn ervaringen met de soms rituele dans tussen ontvangende universiteiten en gevende fondsen. “Het opbouwen van relaties kent een lange aanloop en goede communicatie en verwachtingsmanagement tussen de diverse partners is daarbij essentieel.” Vaak zijn verwachtingen bij beide partijen hoog. Onderzoekers zijn vaak dromers, fondsen meer pragmatischer. Het is een uitdaging om tijdens het proces blijvend met elkaar in contact te zijn om ervoor te zorgen dat er bij de totstandkoming van een overeenkomst twee tevreden partijen zijn. Of, zoals in de afgelopen tijd is gebleken, dat een relatie waarin door beide partijen veel in is geïnvesteerd, na verloop van tijd moet worden verbroken.
Dat het opbouwen van relaties cruciaal is voor het opbouwen van een gemeenschap bleek ook uit de presentatie van Professor Sylvester Eijffinger, ambassadeur van de ‘Tilburg University Society’. Het is daarbij van belang dat diverse initiatieven binnen een instelling van elkaars relaties op de hoogte zijn en dat het belang van filantropie ook door de hoogste beleidskaders wordt erkend. “Onderwijsinstellingen moeten hun relaties met hun achterban serieus nemen”, aldus Eijffinger.
“On-Nederlands, maar super Rotterdams”; zo presenteerde Margot van Sluijs (directeur Erasmus Trust Fonds) het succes van het fonds dat eind 2017 naar buiten kwam met de aankondiging dat een selecte groep betrokkenen al ruim 26 miljoen euro hadden toegezegd voor onderzoek aan de Erasmus Universiteit. “Deze visionairs waren van cruciaal belang voor ons succes, en worden dus ook met alle bijbehorende egards behandeld. Denk daarbij bijvoorbeeld aan het organiseren van speciale evenementen en de aanwezigheid bij ondertekeningen”.
Filantropie belangrijk voor innovatie en verbinding middelbaar onderwijs
Het belang van filantropie bleek echter niet alleen voor het hoger onderwijs. Ook voor middelbare scholen speelt filantropie een cruciale rol als het de ruimte wordt gegeven. Zo liet Michiel de Wilde MBA (directeur Goldschmeding Foundation) zien welke resultaten er zijn bereikt met het programma ‘Innovatie Economie Onderwijs’, dat in 2016 met professor Lans Bovenberg werd gestart met als doel een bijdrage te leveren aan een ingrijpende en duurzame vernieuwing van het economie-curriculum binnen het voortgezet onderwijs.
Dit laatste werd beaamt door de laatste spreker op het symposium. Namens het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen sprak Roel Endert over het ontluikende enthousiasme voor filantropie als alternatieve vorm van inkomsten voor middelbare scholen. “Schoolleiders en filantropie zijn nog vaak twee gescheiden werelden, maar als de verbinding gemaakt is zien ook directies van middelbare scholen de relevantie van filantropie. Voor de duidelijkheid: Filantropie beperkt zich niet alleen tot het geven van geld door vermogende particulieren of het bedrijfsleven, maar is veel meer het bouwen aan een draagvlakorganisatie. Door filantropie zijn scholen beter ingebed in de lokale omgeving, wat allerlei kansen biedt voor zowel de scholen als de leerlingen.”
Uitreiking KSBW Award beste thesis Besturen van Filantropische Fondsen 2017
Na een korte reflectie op het inhoudelijke gedeelte door dagvoorzitter Professor Geert Sanders (Nyenrode Business University) werd het programma vervolgd met de uitreiking van de KSBW Award voor beste thesis uit de leergang Besturen van Filantropische Fondsen 2017. Dit jaar werd de award gewonnen door Angelique van Laar, die haar thesis schreef over het Fonds Schiedam Vlaardingen e.o.
De award, bestaande uit een beeldje waarbij een persoon omringd door anderen naar voren treedt, symboliseert het bestuur van een filantropische fonds. De award werd uitgereikt door Professor Theo Schuyt van het Centrum voor Filantropische Studies aan de VU. “Hoewel je als individu onderdeel uitmaakt van het bestuur kun je altijd terugvallen op de kennis en ervaring van je medebestuursleden”. Ook dit jaar was de kwaliteit van de ingezonden stukken weer hoog en hadden cursisten moeite om zich te houden aan de richtlijnen om de hoeveelheid werk binnen de perken te houden. Maar er kan er maar een de beste zijn.”
Meer weten over de leergangen Filantropie of Besturen van Filantropsiche Fondsen? ? Volg de gratis Masterclass Filantropie op 2 oktober 2018 en/of de Masterclass Besturen van Filantropische Fondsen op 11 oktober 2018.